سابقه استفاده از دندانهای مصنوعی به بیش از ۲۰۰۰سال قبل میرسد. و امروزه با پیشرفت های علم دندانپزشکی در جایگزینی دندانهای از دست رفته در جایگاه ویژه ای قرار داریم.با اینحال استفاده از دندانهای مصنوعی متحرک کامل یا دست دندان  به دلیل هزینه بالای درمان های ایمپلنت یا سایر مسائل آن هنوز به عنوان یک گزینه درمانی برای بسیاری از افراد کاملا بی دندان استفاده میشود. 

پروتز کامل یا دست دندان اگر به خوبی ساخته شود میتواند کمک بسیار خوبی در بهبود وضعیت صورت، صحبت کردن و غذا خوردن کند. 

البته توجه به این نکته بسیار مهم است که استفاده از پروتز کامل نیاز به آموزش و تمرین دارد و کار راحتی نیست و دراین پروسه نیاز به زمان دارید باید به خودتان مهلت دهید تا بدن شما این عضو جدید را بپذیرد .بسیاری از افراد بی دندان هرگز قادر به استفاده از پروتز کامل نمیشوند چون توان تحمل این دوران یا مشکلات دست دندان را ندارند.

احساس اول شما هنگام دریافت پروتز کامل

در اولین روزی که دندانپزشک دست دندان را به شما تحویل میدهد احتمالا شما کاملا ناامید خواهید شد یک جسم بزرگ در داخل دهان شما که با حرکت زبان و لبها تداخل دارد باعث افزایش ترشح بزاق دهان میشود که نتیجه آن ایجاد احساس تهوع می باشد،همچنین میتواند باعث زخم هایی در دهان شما شود که بسیار دردناک باشد . هنگام غذا خوردن جابجا شده زیر آن پر از مواد غذایی شود و یا حتی از دهانتان خارج شود و قادر به صحبت مثل قبل نباشید.شاید در شروع تنها نقطه قوت آن ظاهر شما باشد که تغییر خوبی میکند جین و چروکهای صورت شما کم شده و دندانها سالم و تمیز و زیبا هستند.

چگونه غذا خوردن با پروتز کامل

روزهای اول از غذاهای نرم استفاده کنید و لقمه های کوچک غذا را دو قطعه کرده از دو طرف با دندانهای آسیا بجویید با این کار از جایجا شدن دندان مصنوعی جلوگیری میکنید .ممکن است در چند روز اول هنگام غذا خوردن دندان مصنوعی از دهان شما خارج شود بهتر است در این چند روز غذا را تنهایی بخورید تا مزاحم دیگران و خود نشوید.در این چند روز غذاهای سخت و چسبنده استفاده نکنید .یک نکته مهم اینکه با توجه به پوشش سقف دهان توسط پروتز در ابتدا مزه غذا ها را متوجه نخواهید شد نگران نباشید به مرور زمان این حس بهتر میشود.توجه داشته باشید شما نیاز به تمرین دارید و این تمرین کمی زمان میخواهد. بعد چند روز یا چند هفته شما یاد میگیرید چگونه غذا بخورید .

صحبت کردن

استفاده از پروتز کامل سبب تغییراتی در ادای بعضی از کلمات میشود برای بهبود این وضعیت نیاز به تمرین دارید و روش تمرین آن صحبت کردن با صدای بلند است میتوانید یک روزنامه یا کتاب بردارید و بلند آنرا بخوانید . اگر دندانها هنگام صحبت به یکدیگر برخورد میکنند و صدا میدهند جهت اصلاح آن نزد دندانپزشک بروید تا اصلاحات لازم را انجام دهد .ممکن است هنگام خندیدن یا سرفه کردن یا حتی هنگام صحبت کردن دندانهای شما جابجا شوند کافی است آرامش خود را حفظ کنید و آب دهانتان را قورت دهید.

مدت زمان استفاده از پروتزکامل 

در روزهای اول بهتر است اکثر اوقات از دندانهای خود استفاده کنید تا مخاط دهانتان سریعتر به وضعیت جدید عادت کند .اگر به هر دلیلی دندانها را به مدت طولانی استفاده نکنید ممکن است جایگزینی مجدد آنها بسیار مشکل باشد.بعد از مدتی که به دندانها عادت کردید شبها دندانها را از دهان خود خارج کنید تا بافتهای دهان شما استراحت کند و سلامتی آنها تامین شود و در صبح مجددا از آنها استفاده کنید.

محافظت از بافتهای دهان

محافظت از بافتهای دهان یکی از کارهای ضروری است که افراد بی دندان باید به دقت آنرا انجام دهند .هر روز صبح قبل از استفاده از دست دندان با مسواک نرم لثه ، زبان و کام را تمیز کنید و به جریان خون آن کمک کنید .توجه داشته باشید سلامت بافتهای دهان ضامن تداوم استفاده از دست دندان است.

نگهداری از دندان مصنوعی

برای حفظ،سلامت بافتهای دهان یا جلوگیری از ایجاد بوی بد دهان باید به طور مداوم دندانهای مصنوعی خود را تمیز کنید .برای تمیز کردن دندانها از مسواک های نرم همراه صابون مایع استفاده کنید و با توجه به شکننده بودن دندانهای مصنوعی بهتر است هنگام شستشو دستشویی را تا نیمه آب کنید تا در صورت رها شدن دندانها داخل آب بیافتد و نشکند .برای تمیز کردن دندان های مصنوعی از برسهای سخت یا خمیر دندان استفاده نکنید جون باعث ایجاد تخلخل در آن میشود که به مرور زمان باعث ایجاد بوی بد میگردد. برای شستن دندان مصنوعی آب سرد یا ولرم خوب است و از آب داغ برای شستن آن استفاده نکنید زیرا منجر به خم شدن آن میشود و دیگر قابل استفاده نخواهد بود.اگر روی دست دندان لکه های زرد یا سیاه چسبیده باشد و با مسواک تمیز نگردد اگر دندان مصنوعی  قطعات فلزی نداشته باشد میتوانید از وایتکس خانگی استفاده کنید یک تا دو قاشق از وایتکس را در یک لیوان آب بریزید و نیم تا یک ساعت پروتز را داخل آن قرار دهید سپس به خوبی آنرا بشویید بعد استفاده کنید.

اگر دندان مصنوعی جرم گرفته باشد و با مسواک تمیز نمیشود میتوانید از دندانپزشک کمک بگیرید تا علاوه بر جرم گیری یک پرداخت هم برای آن انجام دهد.

هرگز دندان مصنوعی را در محیط خشک نگهداری نکنید حتی برای مدت کوتاه ،شبها هم که از آن استفاده نمیکنید آنرا داخل یک لیوان آب قرار دهید .توجه کنید محیط خشک هم باعث تاب برداشتن دست دندان میشود و ممکن است دیگر قابل استفاده نباشد.

اگر به هر دلیلی دندانهای مصنوعی دچار آسیب یا شکستگی شد خودتان هرگز اقدامی جهت اصلاح آن انجام ندهید و از دندانپزشک کمک بگیرید،دستکاری شما باعث میشود دندان مصنوعی دیگر قابل استفاده نباشد.

آیا دندانهای مصنوعی ابدی اند؟

توجه داشته باشید به مرور زمان علاوه بر سایش دندانها بافتهای دهان هم دچار تغییر میشوند لثه ها معمولا تحلیل میروند و فکها به هم نزدیک میشوند .در این صورت دندانهای مصنوعی لق و ناپایدار میشوند و قدرت جویدن شما به مرور بسیار کاهش می یابد ،صورت شما هم تو رفته و چروکیده میشود .

برای پیشگیری از این موارد حتما باید طور مرتب و سالانه دندانپزشک را ملاقات کنید و خوب است حداکثر هر پنج سال یکبار جهت تعویض دندانهای مصنوعی یا لایه دادن زیر دندانهای متحرک نزد دندانپزشک خود بروید.

سوالات خود را از دندانپزشکان در قسمت پرسش و پاسخ بپرسید.